C Kirish

Ushbu raqamli asrda kompyuterlar hamma joyda kuzatilmoqda. Raqamli kompyuterlar ishlash uchun amaliy dasturga muhtoj va malakali dasturchilar yoki tizim ishlab chiqaruvchilar bunday dasturlarni yozadilar.

Dastur nima? Dastur oldindan belgilangan tartibda yozilgan ko’rsatmalar to’plami bo’lib, ular maxsus dasturlash tillarida yoziladi. Biz siz bilan endilikda dasturlash tillaridan biri bo’lgan C dasturlash tilini o’rganamiz.

C kompilyatsiyalanuvchi statik dasturlash tili bo’lib, 1969-1973-yillarda Bell laboratoriyasi xodimi Dennis Ritchie tomonidan yaratilgan.

Ushbu dasturlash tili B tilining takomillashgan ko’rinishi sifatida yaratilgan. Dastlab UNIX operatsion tizimini yaratish maqsadida ishlab chiqilgan, keyinchalik esa boshqa ko’plab platformalar bilan ishlashga ham moslashtirilgan. Dizayni hamda strukturasiga ko’ra, ushbu til quyi darajadagi dasturlash tillariga yaqin. Ba’zi xususiyatlari bilan assembler tiliga ham o’xshab ketadi. C dasturlash tili dasturiy ta’minot industriyasining rivojlanishiga juda katta ta’sir o’tkazgan. Uning sintaksisi esa C++, C#, Java, Objective-C va boshqa ko’plab dasturlash tillari uchun asos bo’lib xizmat qildi.

Nima uchun C dasturlash tilini o’rganish kerak?

C umumiy maqsadli dasturlash uchun mo’ljallangan, boshqacha qilib aytganda, shaxsiy o’yin-kulgi uchun kichik dasturlardan tortib murakkab sanoatgacha bo’lgan hamma narsani yozish uchun mo’ljallangan ko’p sonli yuqori darajadagi tilllardan biridir.

C dasturlash tilining afzalliklari

C kompyuterning istalgan darajasidan xom mashina tiliga kirishni ta’millash uchun mo’ljallangan va shuning uchun u eng moslashuvchan yuqori darajadagi tildir.
C dasturchiga dasturlarni aniq, oson, mantiqiy tarzda tartibga solish imkonini beruvchi xususiyatlarga ega.
C bilan kompyuteringiz taklif qiladigan har bir manbadan foydalanishingiz mumkin.
C mahalliy muhit bilan chambarchas bog’lanishga harakat qiladi, qulayliklar yaratadi, bu esa disk drayverlari va printerlar kabi keng tarqalgan tashqi qurilmalarga kirish imkoniyatini beradi.
Shubhasiz, hech bir til yaxshi dasturlarni kafolatlay olmaydi, lekin C yaxshi dasturlash oson bo’lgan ramkani taqdim etishi mumkin.

C dasturlash tili haqida qiziqarli faktlar

C dasturlash tilining evolutsiyasi: ALGO >> BCPL >> B >> Tradition C >> K&R C >> ANSI C >> ANSI/ISO C >> C 99.

C dasturlash tili kompyuter dasturlash tillari tarixida eng ko’p vaqt foydalanilgan til hisoblanadi.
C dasturlash tilida 45 ta operator bo’lib, ular 8 ta guruhga bo’linadi.
C dasturlash tilida 2 xil konstanta turi bor. Bular: Primary va Secondary contant.
C dasturlash tili ko’plab boshqa dasturlash tillarining asosi hisoblanadi. Misol uchun C++, Java, JavaScript, Go, Rust, Limbo, LPC, C#, PHP, Python, Perl, Verilog va C-shell shular jumlasidan.

C va C++ orasidagi asosiy farqlar

C protsessual yo’naltirilgan tildir, C++ esa obyektga yo’naltirilgan dasturlash tilidir.
C faqat Pointerlarni qo’llab-quvvatlaydi, C++ ham ko’rsatgichlarni, ham havolalarni qo’llab-quvvatlaydi.
C funksiyani ortiqcha yuklashdan foydalanishga ruxsat bermaydi, C++ esa funksiyani haddan tashqari yuklashdan foydalanishga imkon beradi.
C o’rnatilgan ma'lumotlar turlarini qo’llab-quvvatlaydi, C++ esa o’rnatilgan va foydalanuvchi tomonidan belgilangan ma'lumotlar turlarini qo’llab-quvvatlaydi.
C tili yuqoridan pastga dasturlash yondashuviga amal qiladi, C++ esa pastdan yuqoriga dasturlash yondashuviga amal qiladi.
C scan va printf standart kiritish va chiqarish uchun ishlatiladi, C++ da cin va cout standart kiritish va chiqarish operatsiyalari uchun berilgan.

C va Java orasidagi asosiy farqlar

C protsessual dasturlash tili, Java esa obyektga yo’naltirilgan tildir.
C o’rta darajadagi til, Java esa yuqori darajali tildir.
C ko’rsatgichlarni qo’llab-quvvatlaydi, lekin Java ko’rsatgichlarni qo’llab-quvvatlamaydi.
C-da axlat yig’ish qo’lda boshqarilishi kerak, Java-da u avtomatik ravishda axlat yig’uvchi tomonidan boshqariladi.
C qiymat bo’yicha qo’ng’iroqni va mos yozuvlar bo’yicha qo’ng’iroqni qo’llab-quvvatlaydi, ammo Java faqat qiymat bo’yicha qo’ng’iroqni qo’llab-quvvatlaydi.
C tilida xotirani taqsimlash malloc tomonidan, Javada esa yangi kalit so’z bilan amalga oshirilishi mumkin.

C dasturlash tili qanday ishlaydi?

C kompilyatsiya qilingan tildir. Kompilyator - bu dasturni kompilyatsiya qiladigan va uni mashinada o’qilishi mumkin bo’lgan obyekt fayliga aylantiradigan maxsus vosita. Kompilyatsiya jarayonidan so’ng, bog’lovchi turli xil obyekt fayllarini birlashtiradi va dasturni ishga tushirish uchun bitta bajariladigan faylni yaratadi. Quyidagi diagrammada "C" dasturining bajarilishi ko’rsatilgan.

Sponsors